Europese week voor Veiligheid & Gezondheid op het werk

Welkom op ons liveblog!

Voor de Europese week voor Veiligheid & Gezondheid op het werk (24 t/m 28 oktober 2022) houden wij een liveblog bij over de preventie van werkgerelateerde spier- en skeletaandoeningen. Houd ons blog in de gaten en ontdek welke risicofactoren een rol spelen in jouw organisatie & welke preventieve maatregelen jij kunt treffen!

Als werkgever, leidinggevende, HR-manager of preventiemedewerker wil je natuurlijk een veilige en gezonde werkomgeving voor iedereen. Het is verrassend hoeveel werkzaamheden uitval of arbeidsongeschiktheid kunnen veroorzaken te wijten aan spier- en skelet gerelateerde aandoeningen. Maar het goede nieuws is: het is te voorkomen!

Daarom staan wij deze week elke werkdag stil bij één van de meest voorkomende oorzaken van uitval toe te wijzen aan werkgerelateerde spier- en skeletaandoeningen. Onze arbodeskundigen helpen je op weg met het ontdekken van de risicofactoren binnen jouw organisatie en het toepassen van preventieve maatregelen om spier- en skeletaandoeningen te voorkomen.

Ga direct naar de update van:

1. Maandag 24 oktober – Meten is weten!
2. Dinsdag 25 oktober – Repetitieve hand- en armbewegingen
3. Woensdag 26 oktober – Langdurig zitten
4. Donderdag 27 oktober – Heffen & verplaatsen van personen/zware lasten
5. Vrijdag 28 oktober – Tijdsdruk/werkstress 

---

➜ Maandag 24 oktober – Meten is weten!  

Om risicofactoren voor werkgerelateerde spier- en skeletaandoeningen in een organisatie te ontdekken kun je gebruik maken van twee meetmethoden.

We starten met de risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E), een belangrijk hulpmiddel om inzicht te krijgen in alle arbeidsrisico’s en gevaren in je organisatie. Je kunt ervoor kiezen de RI&E zelf uit te voeren, bijvoorbeeld door gebruik te maken van bestaande RI&E instrumenten, of om het uit handen te geven aan een gecertificeerde arbodienst of arbodeskundige.  

Wanneer wij als arbodienst de RI&E voor je uitvoeren, worden risicofactoren op spier- en skeletaandoeningen gesignaleerd bij het in kaart brengen van de fysieke belasting. Dit onderwerp komt op 3 verschillende manieren aan bod. In de vragenlijst gericht aan werknemers, tijdens het beleidsgesprek en door middel van observatie gedurende de rondgang. Met behulp van de RI&E wordt geïnventariseerd welke risico’s van toepassing zijn en in welke mate werknemers hiermee te maken hebben. 

Een belangrijk onderdeel van de RI&E is het plan van aanpak. Hierin wordt omschreven welke maatregelen binnen welke termijn worden genomen tegen de aanwezige risico’s. Als het gevaar op spier- en skeletaandoeningen aanwezig is in de organisatie dan wordt het als risico opgenomen in het plan van aanpak en worden er aanbevelingen gegeven om het risico te beperken. Door het maken van een tijdsplanning, aanwijzen van een verantwoordelijke en eventueel het creëren van een budget, kan het risico concreet worden aangepakt.  

Als de mate van blootstelling aan en hinder van de gesignaleerde fysieke belasting niet voldoende inzichtelijk is geworden, kan er een verdiepende RI&E worden uitgevoerd. Door middel van de Key Indicator Method (KIM) en/of een Taak Risico Analyse (TRA) bij specifieke werkzaamheden, kan het plan van aanpak beter gespecificeerd worden op de betreffende taak. Een mogelijk eindresultaat is dan bijvoorbeeld een specifieke werkinstructie of onderhoudsprocedure. 

Om vervolgens dieper in te kunnen zoomen op (gesignaleerde) gezondheidsrisico’s en klachten kan het uitvoeren van een preventief medisch onderzoek (PMO) de oplossing zijn. Een PMO is een arbeidsgeneeskundig onderzoek uitgevoerd door een gediplomeerd arts. Het is een waardevol instrument om inzicht te krijgen in de fysieke en mentale gezondheid van je werknemers, trends te signaleren en gezondheid te stimuleren. Een PMO is net als een RI&E maatwerk, Geen enkele werknemer, functie of organisatie is tenslotte gelijk. Het PMO levert gezondheidsadviezen op voor de individuele werknemer en (bij meer dan 15 deelnemers) voor de gehele organisatie in de vorm van een groepsrapportage.

Meten is weten. Wanneer je alle risico’s en gevaren binnen je organisatie in kaart hebt gebracht kun je nadenken over de preventieve maatregelen die toegepast kunnen worden om het risico te verminderen. Bij spier- en skeletaandoeningen kun je denken aan tips op het gebied van ergonomie, houding, tilhulpen, meer bewegen of rompstabiliteitsoefeningen. Zowel de bedrijfsarts als de veiligheidskundige kan je hierover adviseren. 

---

➜ Dinsdag 25 oktober – Repetitieve hand- en armbewegingen

Repetitieve hand- en armbewegingen komen in vrijwel elk beroep voor, maar worden niet altijd als een risico behandeld waardoor het uit kan monden in langdurig verzuim. Want iets ‘simpels’ zoals het herhaaldelijk bewegen van je muis, kan op den duur leiden tot serieuze rug-, nek- en schouderklachten. Om klachten te voorkomen is het belangrijk om repetitieve werkzaamheden regelmatig af te wisselen met andere taken of korte pauzes om klachten te voorkomen.

Hier ligt een belangrijke rol voor jou als werkgever om je werknemers bewust te maken van dit risico en te stimuleren om de werkzaamheden regelmatig kort te onderbreken. Daarnaast zijn er vele ergonomische hulpmiddelen beschikbaar die de kans op spier- en skeletaandoeningen verkleinen. Vandaag nemen we het risico repetitieve hand- en armbewegingen bij ‘beeldschermwerk’ als voorbeeld. Onze arbodeskundigen hebben de volgende tips voor je op een rijtje gezet:  

• Installeer software waarbij men verplicht een onderbreking moet uitvoeren. Zoals het pauze-software programma ‘Workspace’ om werknemers bewust te maken van hun computergedrag en een korte onderbreking te stimuleren;
• Creëer bewustzijn door het onderwerp bespreekbaar te maken tijdens werkoverleggen en in functioneringsgesprekken (individuele aandacht); 
• Probeer zoveel mogelijk beweging in het werk in te bouwen (lopen, staan, zitten); Denk hierbij aan een stukje lopen naar de printer of de koffieautomaat; 
• Wissel beeldscherm gebonden taken af met ander werk; 
• Bouw bij intensief beeldschermwerk regelmatig pauzes in, ten minste iedere twee uur. Beter is nog om vaker korte pauzes te houden; 
• Werk niet langer dan vijf à zes uur per dag achter een beeldscherm; 
• Vermijd grote werkdruk en een rommelig bureau; 
• Laat een ergo-coach of deskundige langskomen voor het geven van voorlichting en instructie over gezond werken met beeldschermen; 
• Stel de computer zo in, dat je niet alleen met de muis hoeft te werken, maar ook gebruik kunt maken van de verschillende functietoetsen van het toetsenbord; 
• Zet de archiefkast iets verder weg, zodat je er wel heen moet lopen; 
• Drink véél water. Dit stimuleert de beweging doordat je vaker naar de wc moet, en onderbreekt het beeldschermwerk door de ‘gedwongen’ korte toiletpauze. 

De meeste tips zijn ook toe te passen op andere werkzaamheden waarin repetitieve hand- en armbewegingen langdurig voorkomen. Mocht je hierover vragen hebben dan kun je altijd contact met ons opnemen! Wij helpen je graag bij het inrichten van je veiligheids- en gezondheidsbeleid!

---

➜ Woensdag 26 oktober – Langdurig zitten

We zijn koploper zitten in Nederland. Rugpijn of verkrampte schouders en nekklachten door zittend werk wordt in veel gevallen veroorzaakt door te weinig bewegingen en langdurig zitten in een slechte houding. Mensen zijn niet gemaakt om (stil) te zitten; we hebben beweging nodig voor belangrijke lichaamsprocessen, zoals bijvoorbeeld onze bloedsomloop. Maar ook onze spieren, wervels en banden hebben beweging nodig om te kunnen functioneren. Langdurige en eenzijdige belasting veroorzaakt klachten.

Zowel in de RI&E als in een PMO kunnen klachten of risico’s door zittend werk naar voren komen. Afhankelijk van de werksituatie-  gaat het om een kantoorsituatie of een chauffeursfunctie – wordt er op de volgende punten gelet:

• Is er sprake van een in hoogte verstelbaar bureau?
• Is er sprake van een in hoogte verstelbaar beeldscherm(en)?
• Wordt er gebruik gemaakt van een ergonomische muis?
• Wordt er gebruik gemaakt van een ergonomisch toetsenbord?
• Wordt er gebruik gemaakt van een laptopondersteuner?
• Is de (bureau)stoel ergonomisch en heeft deze verstelbare armleuningen?
• Hangt het stuur op de juiste positie, recht tegenover de bestuurder?

Wanneer deze vragen met nee worden beantwoord, zijn dit direct de aanbevolen verbeterpunten, zodat de werksituatie precies op de werknemer kan worden ingesteld. Adviezen of verbeterpunten die tijdens of na het PMO worden meegegeven zijn meer gericht op wat de persoon in kwestie kan doen om het langdurig zitten te onderbreken. Hierbij geldt in ieder geval het volgende advies: zorg ervoor dat je elk half uur minimaal 2-3 minuten even de benen strekt en het liefst een paar keer een trap op- en afloopt tijdens het werk. Dit advies geldt ook wanneer je gebruik maakt van een stabureau.

Wil je meer informatie en advies over hoe je meer beweging gedurende de dag kunt stimuleren meld je dan aan voor ons gratis symposium ‘Gezond verslaafd?!. Naast de sprekers zal ook Health2Work, dé specialist op het gebied van ergonomische oplossingen, aanwezig zijn voor extra tips en hulpmiddelen om beweging tijdens zittend werk te stimuleren.

---

➜ Donderdag 27 oktober – Heffen & verplaatsen van personen/zware lasten

Het op de juiste manier tillen en verplaatsen van voorwerpen is een kunst op zich. Als dit niet op de juiste manier gebeurt, kun je je lichaam flink beschadigen, zeker wanneer dit veelvuldig voorkomt. Daarom wordt dit risico uitgebreid meegenomen en ontleed in de RI&E.

Om het risico heffen en verplaatsen van personen en/of zware lasten zo specifiek mogelijk in kaart te kunnen brengen, is dit opgedeeld in drie deelonderwerpen:

• tillen/dragen;
• duwen/trekken;
• en ongunstige werkhouding/bewegingen.

Het deelonderwerp tillen en dragen van zware lasten wordt beoordeeld op het gewicht van de last en de wijze van tillen. Wordt de last tussen knie- en schouderhoogte of boven het hoofd getild?

Duwen en trekken gaat over het handmatig in gang zetten van een transportmiddel (palletwagen, rolkar, etc.). Hierbij wordt het gewicht beoordeeld: zijn de lasten lichter dan 50 kg (incidenteel) of lichter dan 32 kg voor veelvoorkomende werkzaamheden? De lengte van de te verplaatsen voorwerpen telt ook mee: zijn de voorwerpen meer of minder dan 50 meter? Om dit risico te verkleinen kan er bijvoorbeeld gekeken worden naar het aanschaffen van een mobiel/elektrisch transportmiddel zoals een elektrische palletwagen.

Speciale aandacht gaat uit naar (ongunstige) werkhoudingen en bewegingen. Hierbij is het doel voornamelijk om een statische werkhouding, langdurig staan/zitten, het uitvoeren van repeterende handelingen (meer dan 2 uren per dag) en het werken in voorovergebogen of gedraaide houding te voorkomen. De veiligheidskundige controleert of de werkplek ergonomisch is ingericht. Als het heffen en verplaatsen van zware lasten/personen als risico wordt aangemerkt, kunnen de volgende aanbevelingen in het plan van aanpak van de RI&E gegeven worden:

• Beoordeel de mate van de fysieke belasting aan de hand van de eerdergenoemde methodes;
• Geef regelmatig juiste en duidelijke werkinstructies voor de te verrichten handelingen;
• Verdiep je in het mogelijk vervangen van de huidige transportmiddelen door een minder belastende variant.

Wanneer je als werkgever de juiste hulpmiddelen en werkinstructies aanbiedt en naleving regelmatig controleert, is uitval door spier- en skeletaandoeningen te voorkomen. Heb je hulp nodig bij het beoordelen van risico’s of het vinden van de juiste hulpmiddelen? Stel je vraag; wij helpen je graag bij het inrichten van je veiligheidsbeleid!

---

➜ Vrijdag 28 oktober – Tijdsdruk/werkstress 

Ons lichaam en geest zijn nauw met elkaar verbonden. Wanneer we stress ervaren zorgt ons sympathisch zenuwstelsel automatisch voor verschillende lichamelijke reacties, zoals een verhoogde hartslag, ademhaling en spierspanning. Dit is een ingebouwd overlevingsmechanisme en wanneer het om een kortdurende stressreactie gaat, heeft dit geen schadelijke gevolgen. Wanneer de stress echter (te) lang voortduurt, kan het leiden tot langdurige lichamelijke gevolgen. Het is dan ook belangrijk om zicht te houden op zowel de fysieke als mentale gezondheid van je werknemers en deze het liefst jaarlijks te meten.

Met de RI&E kun je de psychosociale arbeidsbelasting (PSA) in kaart brengen. In de vragenlijst die onder werknemers wordt verspreid zijn vragen opgenomen over o.a. werkdruk en werkplezier, pauzes, uitdaging in het werk, agressie, intimidatie en pestgedrag. Uit deze anonieme vragenlijsten kun je een schat aan informatie halen over de ‘mentale’ toestand van je personeel en eventuele verbeterpunten constateren.

Tijdens de rondgang worden er door onze veiligheidskundigen ook altijd een aantal vragen aan de contactpersoon gesteld over de omgang met PSA, onder andere:

• Heeft de organisatie een arbeidsomstandighedenbeleid?
• Heeft de organisatie een PSA-beleid?
• Biedt de organisatie voldoende voorlichting?
• Zijn er afspraken over interne ongewenste gedragingen?
• Zijn er afspraken gemaakt over bij wie men terecht kan in ongewenste situaties (vertrouwenspersoon)?

Als uit de RI&E blijkt dat werknemers klachten ondervinden op het gebied van PSA, kan hierop door middel van een speciale vragenlijst dieper in worden gegaan. Wanneer een PSA-beleid ontbreekt of aangevuld moet worden is dit een actiepunt in het plan van aanpak. Het organiseren van een jaarlijkse voorlichting en/of mogelijkheid om hierover te praten kan één van de aanbevelingen zijn, net als een voorstel voor de inhoud van de functioneringsgesprekken waarin dit onderwerp wordt aangestipt.

Een Preventief Medisch Onderzoek (PMO) is bij uitstek het instrument om dieper in te gaan op de mentale gezondheid van je werknemers. De resultaten van het onderzoek vormen handvaten om dit risico gericht aan te pakken. Bij het beoordelen van werkstress/werkgeluk maken we onderscheid tussen functionele werkdruk en werkstress. Bij disfunctionele werkdruk en werkstress kan er al sprake zijn van uitval en is direct ingrijpen noodzakelijk om erger te voorkomen. Inzicht in de balans tussen stressoren en energiebronnen van je personeel is essentieel bij het verkleinen van dit risico. Onze arbodeskundigen helpen je graag bij de vertaalslag van deze kennis naar een effectief verzuimbeleid om stappen te zetten in duurzame inzetbaarheid, succesvolle re-integratie & werkgeluk binnen jouw organisatie!